Stal 25CrMo4, w polskim systemie oznaczeń znana również jako 25HM, należy do grupy niskostopowych stali konstrukcyjnych do ulepszania cieplnego. Jest to gatunek o wysokiej wytrzymałości mechanicznej, dobrej ciągliwości oraz podwyższonej odporności na pełzanie i zmęczenie cieplne. Dzięki dodatkom stopowym – przede wszystkim chromu (Cr) i molibdenu (Mo) – stal ta znajduje szerokie zastosowanie w elementach pracujących pod dużym obciążeniem, w warunkach zmiennych naprężeń oraz podwyższonej temperatury.
W klasyfikacji według normy europejskiej EN 10083-3 stal ta nosi oznaczenie 25CrMo4, natomiast w polskiej normie PN-EN odpowiada jej oznaczenie 25HM. Jest to gatunek szczególnie ceniony w przemyśle motoryzacyjnym, maszynowym, petrochemicznym i energetycznym.
Skład chemiczny stali 25CrMo4 / 25HM jest precyzyjnie określony w normach. Najważniejsze dodatki stopowe to chrom i molibden, które decydują o właściwościach mechanicznych i odporności cieplnej.
Typowy skład chemiczny (% wagowe):
Obecność chromu zwiększa hartowność i odporność na ścieranie, a molibden przeciwdziała kruchości odpuszczania i poprawia odporność na pełzanie. Dzięki temu stal zachowuje stabilność wymiarową i wytrzymałość nawet przy długotrwałej pracy w podwyższonej temperaturze.
Stal 25CrMo4 charakteryzuje się bardzo dobrym połączeniem wytrzymałości, twardości i udarności. Jej właściwości zależą jednak od rodzaju obróbki cieplnej – w stanie wyjściowym (walcowanym) ma umiarkowane parametry, natomiast po ulepszaniu cieplnym osiąga wartości znacznie wyższe.
Przykładowe właściwości mechaniczne po ulepszaniu cieplnym (hartowanie + odpuszczanie):
Dzięki takim parametrom stal 25HM nadaje się do elementów, które muszą przenosić duże obciążenia dynamiczne, być odporne na zmęczenie oraz zachowywać plastyczność w trudnych warunkach pracy.
Stal 25CrMo4 dobrze reaguje na różne procesy obróbki cieplnej, co pozwala dostosować jej właściwości do wymagań konkretnej aplikacji.
Dzięki możliwości precyzyjnego kształtowania właściwości mechanicznych stal 25HM jest materiałem bardzo wszechstronnym.
Stal 25CrMo4 charakteryzuje się dobrą obrabialnością skrawaniem, szczególnie w stanie wyżarzonym. Po hartowaniu jej obróbka staje się trudniejsza i wymaga stosowania odpowiednich narzędzi oraz parametrów.
Pod względem spawalności gatunek ten zaliczany jest do stali średnio spawalnych. Oznacza to, że proces spawania wymaga zachowania odpowiednich warunków technologicznych – stosowania podgrzewania wstępnego, kontroli temperatury międzyściegowej oraz obróbki cieplnej po spawaniu (odpuszczanie). Bez tego istnieje ryzyko powstawania pęknięć zimnych lub kruchości w strefie wpływu ciepła.
Stal 25CrMo4 / 25HM znajduje bardzo szerokie zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu, wszędzie tam, gdzie elementy konstrukcyjne muszą sprostać dużym obciążeniom dynamicznym, cyklicznym oraz pracy w podwyższonej temperaturze.
Typowe obszary zastosowań:
Dzięki połączeniu wysokiej wytrzymałości, dobrej udarności i odporności na pełzanie stal ta jest materiałem z wyboru dla krytycznych elementów konstrukcyjnych.
Zalety:
Ograniczenia:
Stal 25CrMo4 ma wiele odpowiedników w różnych systemach norm:
Dzięki szerokiemu rozpowszechnieniu gatunek ten jest łatwo dostępny na całym świecie i posiada dobrze udokumentowane właściwości.
Stal 25CrMo4 / 25HM to jeden z najważniejszych gatunków niskostopowych stali konstrukcyjnych do ulepszania cieplnego. Jej unikalne połączenie wytrzymałości, twardości, odporności na zmęczenie oraz dobrej ciągliwości sprawia, że jest niezastąpiona w produkcji elementów wysoko obciążonych. Znajduje zastosowanie w motoryzacji, lotnictwie, energetyce, petrochemii oraz budowie maszyn, gdzie niezawodność i bezpieczeństwo mają kluczowe znaczenie.
Odpowiednia obróbka cieplna oraz kontrola procesu produkcyjnego pozwalają w pełni wykorzystać potencjał tego gatunku. Choć jej spawalność wymaga szczególnych środków ostrożności, to korzyści płynące z jej zastosowania przewyższają ograniczenia.
Dzięki normom międzynarodowym stal 25CrMo4 / 25HM jest łatwo dostępna na globalnym rynku, co dodatkowo zwiększa jej znaczenie w nowoczesnym przemyśle.
© 2025 Wszelkie prawa zastrzeżone.