W przemyśle instalacyjnym, budownictwie oraz sektorze energetycznym, zastosowanie odpowiednich elementów złącznych odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu niezawodności, trwałości oraz bezpieczeństwa eksploatacyjnego. Normy techniczne, takie jak ASTM, DIN, PN czy GOST, wyznaczają ścisłe wymagania dotyczące właściwości materiałowych i mechanicznych elementów złącznych, umożliwiając ich stosowanie w wymagających środowiskach pracy.
Rola norm ASTM w doborze elementów złącznych
ASTM International (American Society for Testing and Materials) opracowuje i publikuje normy techniczne, które określają m.in.:
- Skład chemiczny i gatunki stali wykorzystywanych do produkcji śrub i nakrętek,
- Właściwości mechaniczne, takie jak granica plastyczności, wytrzymałość na rozciąganie i twardość,
- Wymiary geometryczne (np. typ gwintu, długość części wkręcanej, tolerancje),
Powłoki antykorozyjne i wykończenia powierzchni (np. ocynk, czernienie, fosforanowanie).
Zastosowanie norm ASTM umożliwia osiągnięcie wysokiego poziomu standaryzacji, a tym samym – poprawę jakości, bezpieczeństwa i kompatybilności systemów montażowych.
Kluczowe normy ASTM stosowane w branży
- ASTM A307 – Śruby ze stali węglowej do zastosowań ogólnych (Grade A, B, C)
- ASTM A325 – Śruby konstrukcyjne wysokowytrzymałościowe do konstrukcji stalowych
- ASTM F593 – Śruby i pręty gwintowane ze stali nierdzewnej, odporne na korozję
- ASTM F1554 – Śruby kotwiące do fundamentów betonowych (Grades 36, 55, 105)
- ASTM A193 – Śruby do pracy w środowisku wysokiego ciśnienia i temperatury (stal stopowa i nierdzewna)
Śruby dwustronne w połączeniach kołnierzowych – normy krajowe i międzynarodowe
Śruby dwustronne stosowane w połączeniach kołnierzowych to nieodzowny element infrastruktury rurociągowej w instalacjach energetycznych, ciepłowniczych oraz petrochemicznych. Ich zadaniem jest zapewnienie trwałego i szczelnego połączenia elementów rurociągowych, często pracujących pod wysokim ciśnieniem i w zmiennych warunkach temperaturowych.
Ze względu na ich powszechne zastosowanie, w wielu krajach opracowano własne normy precyzujące warunki techniczne produkcji oraz eksploatacji tych śrub. Przykładowo:
- W Niemczech: normy DIN 2510, DIN 938, DIN 939, DIN 940,
- W Rosji: GOST 9066-75, GOST 10494-80, GOST 22042-76, OST 26-2040-96, STP 26.260.2043-2004,
- W Polsce: do 2002 roku obowiązywała norma PN-68/H-74302, zastąpiona przez normę zharmonizowaną PN-EN 1515-1:1999.
Warto zauważyć, że mimo harmonizacji standardów w ramach Unii Europejskiej, wiele krajów nadal stosuje krajowe normy – co wynika z faktu, że liczne instalacje zaprojektowano i wykonano zgodnie z obowiązującymi wcześniej przepisami lokalnymi. Dlatego też w praktyce inżynierskiej spotyka się nadal różne typy śrub dwustronnych, m.in.:
- Śruby dwustronne wg PN-68/H-74302
- Śruby dwustronne o długości części wkręcanej 1d, 1,25d, 2d wg PN-90/M-82125, PN-90/M-82131, PN-90/M-82137
- Śruby wg niemieckich norm DIN 2510, DIN 938, DIN 939, DIN 940
- Śruby według amerykańskiej normy ASME B16.5
Zrozumienie tych różnic oraz znajomość odpowiednich norm pozwala na właściwy dobór elementów złącznych w projektach modernizacyjnych oraz przy konserwacji istniejących instalacji przemysłowych.
Dlaczego warto stosować śruby zgodne z normami?
- Zgodność z dokumentacją projektową i specyfikacją techniczną
- Bezpieczeństwo eksploatacji nawet w warunkach wysokiego obciążenia
- Możliwość stosowania w środowiskach agresywnych (chemicznych, wysokotemperaturowych)
- Redukcja ryzyka awarii wynikających z nieprawidłowego doboru lub niedopasowania elementów
Normy ASTM oraz inne standardy krajowe i międzynarodowe odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu jakości i bezpieczeństwa systemów złącznych. Zarówno w nowoczesnych realizacjach, jak i w utrzymaniu starszych instalacji, właściwy dobór śrub – zgodnie z obowiązującymi normami – stanowi podstawę długotrwałej i bezpiecznej eksploatacji infrastruktury technicznej.